Oktobar se, kao Međunarodni mesec borbe protiv raka dojke, obeležava u mnogim zemljama širom sveta, kako bi se skrenula pažnja na rasprostranjenost ove bolesti i podigla svest o značaju prevencije i ranog otkrivanja, kao i o mogućnostima pravovremenog započinjanja lečenja osoba obolelih od karcinoma dojke.
Rak dojke je vodeća maligna bolest kod žena, kako u razvijenim tako i u zemljama u razvoju.
Rizik da oboli od karcinoma dojke ima svaka 8 do 12 žena. Prema podacima Svetske zdravstvene organizacije i GLOBOCAN 2018. u svetu svake godine od karcinoma dojke oboli više od 2 miliona žena, a preko pola miliona umre. Prema podacima Instituta za javno zdravlje Srbije “Dr Milan Jovanović Batut” u Srbiji je 2014. godine registrovano 3690 novootkrivenih slučajeva karcinoma dojke, dok je 1648 žena izgubilo bitku sa ovom bolešću.
Prema podacima Registra za rak subotičkog Zavoda za javno zdravlje u 2017. godini je od karcinoma dojke ukupno obolelo 111 žena, a njih 37 su umrle.
Od ukupnog broja novoobolelih žena u svetu od 20% do 30% su mlađe od 50 godina, a oko 33% su u dobi 50-64 godine. Broj obolelih žena prema broju stanovnika u našoj zemlji jeste sličan drugim zemljama u okruženju. Prema broju umrlih žena na žalost, naša zemlja zauzima neslavno drugo mesto u Evropi, zbog dijagnostikovanja karcinoma dojke u kasnoj fazi. Kada se karcinom dojke otkrije u ranoj fazi bolesti, primenom adekvatne terapije i kontinuiranim lečenjem može se spasiti život i unaprediti kvalitet života obolelih žena.
Prema podacima iz Japana stopa preživaljavnja je 10 godina, a kada se karcinom dojke otkrije u ranoj fazi oko 90% žena može da se izleči. U Srbiji se u momentu postavljanja dijagnoze kod 2/3 žena bolest nalazi u odmaklom stadijumu, a uspešnost lečenja zavisi od proširenosti bolesti u trenutku postavljanja dijagnoze.
Naša zemlja sprovodi organizovani skrining raka dojke od 2012. godine. U toku je realizacija drugog kruga pozivanja subotičanki u organizovani skrininga koji se sprovodi širom Srbije. Za devet meseci ove godine subotički Dom zdravlja je pozvao 3003 žene (mamograf uglavnom radio, u kvaru bio kraće vreme u septembru), a urađena je 1901 mamografija. Kod 22 žene je postavljena sumnja na patološki proces i upućene su na dodatnu dijagnostiku u Sremsku Kamenicu.
Nije mali broj žena čije adrese nisu ažurirane/odselile se ili nepoznata adresa, čak 20%. Oko 19% žena su isključene iz skrininga prema predloženim kriterijumima (najveći broj su uradile mamografiju u zadnje dve godine ili imaju svoj režim pregleda). Stopa urađenih mamografija u odnosu na ukupan broj pozvanih je 63%, a ako se oduzmu isključene žene onda je stopa 79% što je značajno više nego u prvom krugu skrininga kada je tek svaka treća pozvana žena uradila mamografiju.
Važno je da se žene ciljne populacije od 50 do 69 godina starosti obavezno odazovu na poziv za skrining mamografiju u okviru organizovanog nacionalnog skrininga na rano otkrivanje raka dojke. Trenutno se pozivaju žene rođene 1968. godine. Uz vašu pomoć, gotovo svaki slučaj raka dojke može biti sprečen! Odazovi se na skrining!
Prim. mr sc. med. dr Nada Kosić Bibić, spec. socijalne medicine, koordinator za skrininge
