Boško Kovačević (1946 - 2023), filozof, doktor političkih nauka, sociolog i uzorni društveni delatnik
Komemoracija će biti organizovana u subotu, 23. 12. 2023. u 11h u Velikoj većnici Gradske kuće.
Rođen je 5. novembra 1946. godine u Bačkom Sokolcu, u porodici solunaša, dobrovoljaca iz Velikog rata, poreklom iz Like. Sa nepunih 14 godina upisuje Srednju tehničku školu u Subotici, u prvoj generaciji mašinskih tehničara. Živi u Internatu. Učesnik je omladinske radne akcije Kolašin - Bijelo Polje, na kojoj dobija udarničku značku. Godine 1964. zapošljava se u "Bratstvu" u Subotici, nešto kasnije u "8. martu". Bio je aktivan i u OKUD "Mladost" gde je vodio dramsku sekciju.
U Savez komunista Jugoslavije primljen je 1967. godine. Na mesto sekretara Opštinskog komiteta Saveza omladine predložen je i izabran 1970. godine. Pokušava da modernizuje rad organizacije, pokreću se omladinske novine na srpskom i mađarskom jeziku, adaptiraju se i grade diskoteke "Paligo Palus" i "Aquarius", počinje gradnja Doma omladine, pokreće se karavan zimskih programa na selu, vode se aktivnosti za prijem pripravnika na posao u fabrikama i podstiče formiranje učeničkog parlamenta. Omladinska organizacija u Subotici imala je drugačiji sadržaj rada, u odnosu na ostale, te je zbog toga 1972. godine dobio najvišu nagradu Saveza omladine Srbije.
Na Radničkom univerzitetu u Subotici zapošljava se 1973. godine, kao stručni saradnik za marksističko obrazovanje. Godine 1974. upisuje vanredno Fakultet političkih nauka u Beogradu i završava ga u roku, prosečnom ocenom 9. Postdiplomske studije upisuje godinu dana kasnije.
Na Radničkom univerzitetu, sa saradnicima, pokreće niz programskih sadržaja, kao što su: Marksistički centar mladih (marksizam kao teorija revolucije), Studijske grupe za inoviranje profesionalnih znanja (finansije, komercijala, naučno-tehnološki razvoj, menadžment...), Seminari za samoupravne funkcije (osposobljavanje za radničku kontrolu), Subotički omladinski filmski forum (SOFF), gde su gostovali Živojin Pavlović, Vatroslav Mimica, Lordan Zafranović, Krsto Papić, Dušan Makavejev, Saša Petrović, Karolj Viček, Zdravko Šotra, Želimir Žilnik, Branko Gapo, Srđan Karanović, Mirza Idrizović i drugi; Otvorena knjiga, odakle će ostati upamćene književne večeri Danila Kiša, Mirka Kovača, Radeta Konstantinovića, Oskara Daviča, Mihajla Lalića, Abdulaha Sidrana, Izeta Sarajlića, Petka Vojnić Purčara, Aleksandra Tišme, Stevana Raičkovića, Pavla Ugrinova, Blaže Koneskog, Marije Šimoković, Branka Hofmana, Vitomila Zupana, Balinta Vujkova i drugih; Tribine na aktuelne dnevne političke i društvene teme, gde su gostovali: Stipe Šuvar, Ivica Račan, Živorad Kovačević, Ivan Stambolić, Mirko Tepavac, Kosta Nađ, Veljko Kovačević, Gojko Nikoliš, Peko Dapčević, Bogdan Bogdanović, Vladimir Dedijer i desetine drugih; te naučne skupove na kojima su mogli da gostuju autori kao što su: Milan Kangrga, Predrag Vranicki, Miladin Životić, Vanja Sutlić, Božidar Gajo Sekulić, Đuro Šušnjić, Esad Ćimić, Slobodan Inić, Marko Oršolić, Vojin Dimitrijević, Branko Horvat, Muhamed Filipović, Srđan Vrcan, Vladimir Goati, Vukašin Pavlović, Radovan Radonjić, Čedomir Čupić, Žarko Puhovski, Ivan Čolović, Dubravka Stojanović i mnogi drugi. Sve što je umelo "izazovno da misli i slobodno govori" dolazilo je na Radnički univerzitet. Tih godina pokreće i izdavačku delatnost.
Drugovao je sa dr Ferencom Bodrogvarijem, uz čije mentorstvo je proučavao antičku filozofiju i posebno nemačku klasičnu filozofiju. Na njegovo filozofsko zrenje veliki uticaj je imalo i druženje sa dr Milanom Kangrgom. Oni su ga najviše podsticali da se bavi društvenim naukama.
Po završetku sudija predaje Osnove društvenih nauka i Socijalističko samoupravljanje na Višoj tehničkoj školi i na Građevinskom fakultetu u Subotici. U političkoj školi "Josip Broz Tito" u Kumrovcu proveo je tri godine (po dva meseca godišnje) kao asistent-predavač.
Član je Opštinskog komiteta Saveta komunista, na funkciju izvršnog sekretara biva izabran 1981. godine. Više ga je interesovala nauka, govorio je, mesto profesionalnog političara prihvatio je protiv svoje volje i nakon dosta ubeđivanja. Godine 1985. izabran je za predsednika Opštinskog komiteta SK.
Govorilo se da je liberalizovao dogmatsko-birokratizovani ambijent, da je podsticao i omogućavao da se toleriše ideološki pluralizam, te da je izveo radikalno inoviranje i modernizaciju, ne samo partijskog rada, već i Subotice. Tih godina Subotica nije silazila sa naslovnih strana štampe i drugih medija. Godišnje je objavljivano preko 500 tekstova, priloga o Subotici, u jugoslovenskim medijima. Uspešni marketinški poduhvat u stvaranju novog imidža grada, imao je pokriće u rezultatima.
Subotica je, nažalost, bila izuzetak - druge pokrajinske, republičke i savezne strukture su klizile u sukob. Imao je, kako je govorio, "nerealne fiksacije i ambicije da može da zaustavi procese destrukcije Jugoslavije", da prekine političke čistke u Vojvodini, da sanira stanje i "zaustavi halabuku" i "pisanje Ustava na ulicama". Smatrao je da vanredno stanje treba uvesti na Kosovu, protiv čega je bilo političko rukovodstvo Srbije. Pokušavao je da umanji sukobe između Slobodana Miloševića i Stipe Šuvara, za šta nije naišao na razumevanje saveznih partijskih struktura (Raif Dizdarević i Stane Dolanc).
Iz tih razloga samovoljno je podneo ostavku i povukao se iz političkog života, 19. januara 1989. godine.
Bio je meta difamacije, podmetanja, partijskih kazni i pokušaja krivičnih gonjenja, ali je ćutao i bavio se naučnim radom. Za 15 meseci uspeo je da dovrši doktorsku disertaciju na Fakultetu političkih nauka u Beogradu, gde je 1990. godine i odbranio rad: "Dijalektika religijske i nacionalne svesti - na primeru Subotice i okoline", koji će docnije objaviti u knjizi "Trijumf ili obmana".
Bio je aktivni učesnik sanacija sukoba i rata na prostorima Jugoslavije i šire. Bio je učesnik u srpsko-hrvatskim razgovorima u Zagrebu i Beogradu u pokušaju saniranja sukoba, bio je organizator srpsko-mađarskih razgovora, ali i srpsko-albanskih razgovora. Jedan je od osnivača Saveza građana Subotice (SGS), koji je dosta doprineo umanjenju nacionalnih tenzija u gradu. Osnivač je i Vojvođanskog foruma, koji je pokušao da sanira satiranje autonomnog profila Vojvodine.
Radio je kao direktor razvoja "Radničkog univerziteta", koji od 1992. godine postaje "Otvoreni univerzitet". Pokreće mnoge projekte: Evropski centar za rešavanje konflikata (ECCR) - sistem edukativnih programa i treninga za rešavanje pre svega etničkih konflikata; Otvoreni klub, sa Fondom za otvoreno društvo - paleta sadržaja koja razvija i afirmiše život sa drugim, različitim, posebno kod mladih; Evropski pokret u Srbiji (EPS) - oblik povezivanja i delovanja građana i afirmacija evropskih ideja i inicijativa; Etnički forum Subotice (EFS) - razni programi i projekti koji provociraju rešavanje etno-nacionalne napetosti u gradu; Agencija lokalne demokratije (LDA) - jedna od institucija Saveta Evrope na prostorima bivše Jugoslavije (formirane su u Osijeku i Mariboru), koja posebno promoviše regionalizam i lokalnu demokratiju; Agencija za mala i srednja preduzeća (AMSP) - promocija i pomoć u formiranju malog i srednjeg preduzetništva; Udruženje za prirodnu hranu Terra's - povezivanje proizvođača, distributera, prerađivača i korisnika organske hrane i promocija zdravog načina života.
Učesnik je i rukovodilac mnogih istraživačkih projekata, regionalnih i međunarodnih saradnji.
Predavao je Sociologiju i Poslovnu etiku na privatnom univerzitetu "Singidunum", na Fakultetu za ekologiju "Futura", bio je gostujući profesor na FPN u Beogradu i FPZ u Zagrebu na temama političkog sistema, regionalizma i etnonacionalnih odnosa.
Za sebe je voleo da govori da je Sokolčanin, Subotičanin, Ličanin, Vojvođanin, Srbin, Jugosloven, Evropljanin, Građanin sveta. Život je posvetio pokušaju da razume ljude i društvene odnose i pokušaju izgradnje "dobrog društva" - pristojnog i dostojanstvenog života za sve.
Važniji naslovi:
- Trijumf ili obmana, Rukovet, Subotica 1990.
- Raspad i rađanje, Rukovet, Subotica 1992.
- Sunovrat i obzorja, NDN, Novi Sad 1994.
- Etnicitet i civilitet, Otvoreni univerzitet, Subotica 1997. (U časopisu "Tolerancija" Bačka Palanka, izvodi iz ove studije objavljeni su u 12 nastavaka)
- Pokidana jedra, Službeni glasnik, Beograd 2006. (Izvodi iz ove knjige izlazili su kao feljton u "Danasu", u 22 nastavka).
- Vera i uteha - monografija, Otvoreni univerzitet, Subotica, 2008. (Izvodi iz ove publikacije objavljeni u "Subotičkim novinama" u 20 nastavaka)
- Stvarnost i izgledi, VPA, Novi Sad, 2012.
- Ram za sliku (tri izdanja), u koautorstvu sa J. Aleksić, Futura, Beograd, 2008-12.
Svoj životopis zaokružio je jednom misli H. L. Borhesa: "Kada bi svoj život mogao ponovo da proživim, pravio bih više grešaka."
Neka mu je večna slava i hvala!
*
https://www.subotica.info/2014/02/15/suboticka-moderna-naslede-i-izazovi
